IRIS

Skąd: Bukareszt
Powstali w: 1977
Rodzaj muzyki: hard rock/ classic rock
Aktywność: TAK
Ilość płyt: 19
Teksty po: rumuńsku

Iris- jeden z największych i najukochańszych przez Rumunów zespołów w historii. Obsypany nagrodami i medalami zasługi, grający od ponad 35 lat do dziś.
Na stronie zespołu stoi że:

"IRIS jest najulubieńszym zespołem rockowym w Rumunii , barwną legendą muzyki, która w swoich 34 latach kariery utrzymała wierną publiczność zdobywając coraz to nowych fanów".
W 1992 roku grupa pobiła rumuński rekord jesli chodzi o ilość osób przybyłych na koncert- z okazji 15- lecia swojego istnienia zespół zagrał dla 10 tysięcznej publiczności (w tym 2 tysiące weszło bez biletu;).

Moja znajomość z tą grupą zaczeła się źle: wpadła mi w ręce płyta "The best of", posłucham 3 utworów i wyłączyłam stwierdzając ze to nie dla mnie.

Po jakimś czasie, widząc że nazwa Iris ciągle się gdzieś przewija, dałam mu w łaskawości swojej drugą szansę. Tylko że tym razem podeszłam do sprawy na poważnie i zaczęłam od pierwszej płyty.
Dobra decyzja:)

Płyty Iris nagrane w latach 80 są naprawdę fajne, taki fajny hard rock w którym słychać inspiracje AC/DC, ROLLING STONES, WHITESNAKE, URIAH HEEP i JUDAS PRIEST.
Później już różnie się dzieje.
Nie ukrywam że wciąż nie znam całej dyskografii Iris, w końcu jest tego 19 płyt, natomiast ostatnio odkryłam że również nie całe współczesne Iris jest złe.

Jako ciekawostkę mogę powiedzieć że popularny w Rumunii zespół TROOPER nagrał w 2006 roku płytę- hołd dla IRIS, zawierającą ich zremasteryzowane utwory ("Gloria- Iris Tribute")

W 2012 roku gdy formacja obchodziła 35- lecie istnienia, wokalista postanowił odejść z zespołu. Jego żona ogłosiła że Cristi odchodzi bo nie ma już nastroju do śpiewania, jednak Nelu Dumitrescu (perkusista) przyznał że chodzi o finanse - pomimo statusu gwiazdy, zarobki były niskie. (Nasuwa to skojarzenie z wokalistą  CARGO - Kempesem, który pojechał do Australii malować domy z tych samych powodów). *Doszły do tego względy zdrowotne- Minculescu był po przeszczepie wątroby), ostatni koncert zagrał 02.09 2012 na Zamku Banffy.Po odejściu zaangażował się w nowy projekt, zespół Lotus.

Jego miejsce za mikrofonem zajął były lider Directia 5- Toni Șeicărescu.

Generalnie zmian w składzie zespołu była cała masa, ale nie mam zdrowia ich dokładnie omawiać, zacytuję za to kolejny fragment z oficjalnej strony zespołu:
"legenda mówi że pod koniec roku 1975- początku 1976, trzej "muszkieterowie" – Nutu Olteanu – gitara, Emil Lechinteanu – bas i Nelu Dumitrescu -perkusja, pełni ambicji, talentu, zdolności i odwagi, założyli grupę Iris.".

Zatem z grubsza oryginalny skład z lat 80 to:

Cristi Minculescu - wokal od 1977 do 2012 roku (choc z przerwami gdyż kilkukrotnie opuszczał grupę),
Za mikrofonem zastąpił go Toni Șeicărescu, a następnie Rafael (który wcześniej występował w grupie Flash Band ) (Pierwszy koncert z Rafaelem na wokalu osbył się w ramach festiwalu w Vama Veche 12.07.2013.)

Ion „Nuțu“ Olteanu - gitara, wokal, był przed Minculescu wokalistą zespołu, potem miał krótką przygodę z grupą Roșu și Negru a w roku 1986 załozył grupę Holograf

Emil "Brando" Lechinţeanu - bas 1976-1979, następnie od roku 1984 na basie Boro (do dziś)

Nelu Dumitrescu - perkusja od początku do dziś, jedyny z założycieli którzy do dziś grają w zespole, de facto lider grupy, choć jej symbolem był zawsze Minculescu,

Valter Popa - gitara, od roku 1986 do dziś.
Znalazłam super schemat który obrazuje z grubsza historię grupy, którą dość ciężko ogarnąć (niestety tylko dla rumuńskojęzycznych)

DYSKOGRAFIA (uwagę zwracają oryginalne jak na czasy komunizmu okładki płyt-  przynajmniej do lat 90 bo potem juz gorzej

"Iris I" (1984) pierwsza płyta zespołu zawierająca hity takie jak "Trenul Fara Naş"- słynny protest song wymierzony we władze komunistyczne; "Doar Pentru Voi", "Pe Ape",  "Cei Ce Vor Fi", uważany za pierwszy rumuński album heavy metalowy (Electrecord)

Tracklist:
1. Doar pentru voi ("Tylko dla Ciebie")
2. Trenul fără naş ("Pociąg bez konduktora")
3. Pe ape ('Na wodzie")
4. La popas ("Postój")
5. Cei ce vor fi ("Ci którzy nadejdą")
6. Spre ziuă ("Ku dniowi")
7. Noaptea ("Noc")
8. Iris

"Iris II" (1987)
za okladki.net:

"Pomysł umieszczenia na okładce Angusa Younga wyszedł od wokalisty zespołu Iris - Cristiana Minculescu. Akwarelę namalował „etatowy” projektant okładek rumuńskich płyt Alexandru Andrieş. Angus prawdopodobnie do dzisiaj nie zdaje sobie sprawy z tego, że jego podobizna zdobi jeden z najważniejszych albumów rumuńskiego rocka."
(Electrecord)

Tracklist:
1. Tot zbor ("Wciąż lecę")
2. Doar amintirea ("Tylko wspomnienie")
3. Strada ta ("Twoja ulica")
4. Frumuseţea ta ("Twoja uroda")
5. Ultima toamnă ("Ostatnia jesień")
6. Lumea vrea pace ("Świat chce pokoju")
7. În parc ("W parku")
8. Zi şi noapte ("Dzień i noc")

"Iris III - Nu te opri!" (1988) ("Nie zatrzymuj się!") wciąż w olschoolowym hard rockowym klimacie, zawierający hymn grupy- Floare de Iris ("Kwiat irysu")
Po wydaniu tej płyty grupa dostała od władzy zakaz występowania, który zniesiono po 4 miesiącach.
(Electrecord)

Tracklist:
1. Viata e totul ("Życie jest wszystkim")
2. Uită tot ce-a fost ("Zapomnij wszystko co było")
3. Floare de Iris ("Kwiat irysu")
4. Bolta nopţii ("Sklepienie nocy")
5. Eu şi cu tine ("Ja z tobą")
6. Ploaia de vise ("Deszcz ze snu")
7. Ore tîrzii ("Późne godziny")
8. Nu te opri ("Nie zatrzymuj się")

"Iris IV" (1990) jedna z niewielu płyt której czas nagrywania przypada zarówno na okres przed i po obaleniu komunizmu. Należy ona zatem do obu systemów.

(Electrecord)

Tracklist:
1. Totul sau nimic ("Wszystko albo nic")
2. De ce oare ai plecat? ("Dlaczego naprawdę odeszłaś?")
3. Vino iar ("Wróć")
4. Rock and Roll
5. Tu, doar tu ("Ty, tylko ty")
6. Cine mă strigă în noapte? ("Kto mnie woła nocą?")
7. Speranţa mea ("Moja nadzieja")
8. Lumea toată e a mea ("Cały świat jest mój")

"Iris 1993" (1993)
(Electrecord)

Tracklist:
1. Harley-Davidson
2. Suflete de gheaţă ("Dusze z lodu")
3. O lume nebună ("Szalony świat")
4. Valuri ("Fale")
5. Sabia dreptăţii ("Szabla sprawiedliwości" - to nazwa tajnej antyradzieckiej organizacji działającej   w Mołdawii w latach 1947-50, której członkowie skończyli w łagrach po tym jak odkryło ją NKWD)
6. Cowboy
7. Honey
8. Iris, nu pleca ("Iris, nie odchodzi")
9. Pentru fani ("Dla fanów")

"The best of Iris" (1993) to jest właśnie ta płyta która mnie zniechęciła na długo do zabrania się za Iris

"Luna Plinǎ" (1996) ("Pełnia") pierwsza płyta w historii muzyki rumuńskiej wydana w Internecie. Zawiera 13 piosenek, w tym 12 po rumuńsku i 1 po angielsku.
 (Zone Records)

Tracklist:
1. Lună plină ("Pełnia")
2. Somn bizar ("Dziwny sen")
3. Călătorul ("Podróż")
4. Baby
5. Demagogi
6. Nu vor ("Nie pójdę")
7. Nu vor (să meargă pe sârmă)
8. Ultimul mic dejun al lui Bon *"Ostatnie śniadanie Bona")
9. Omul nimeni ("Człowiek nikt")
10. Să nu crezi nimic
11. O viată de om ("Życie człowiecze")
12. Nopţile ce le-ai avut ("Noce które miałaś")
13. Vis pierdut ("Utracone marzenie")
14. Don't Believe a Word - cover THINN LIZZY 

"Iris 20 de ani" (1997)

Tracklist:
1. Cine ma striga in noapte
2. Mirage
3. Calatorul
4. Trenul Fără Naş
5. Pe Ape
6. Baby
7. Floare de Iris
8. Pamantul il cuprind
9. Speraţa
10 .Iris nu pleca
11. Tot zbor
12. Somn bizar

"Mirage" (1998) ta płyta to dla mnie spore zaskoczenie, na plus oczywiście. Okładka różowa zwiastująca zuo, album dość "nowy" a tu tymczasem całkiem interesujące miejscami progresywne wnętrze.(Zone Records)

Tracklist:
1. Mirage
2. Orange
3. Madrigal
4. Dulce şi amar ("Słodki i gorzki")
5. Sun Ra
6. Dieta
7.E prea de tot
8. Destul cu mine
9. Apa vie ("Żywa woda")
10. După miezul nopţii ("Po północy")
11. Nu pot să cred ("Nie mogę uwierzyć")
12. Linişte şi insomnie ("Spokój i bezsenność")

"Casino" (1999) maxi-single (Zone Records)

Tracklist:
1. Casino
2. Casino Calcutta
3. Virus
4. Jailbreak
5. Whole Lotta Love
6. Feel Like Makin' Love

"Iris 2000" (1999)
(Zone Records)

Tracklist:
1. Virus
2. My Generation
3. Strada ta ("Twoja ulica")
4. Casino
5. Ne dă la radio
6. Steaua mea ("Moja gwiazda")
7. Doar ce vrei ("Tylko to co chcę")
8. De unde vii...
9. Amândoi ("Oboje")
10.Ultima toamnă ("Ostatnia jesień")
11. Deşertul amintirilor
12. Floare de Iris ("Kwiat irysu")

"Athenaeum" (2000) Zapis tournee zespołu nazwanego Athenaeum właśnie. 2 lata później wyszło też DVD, pierwsze takie wydawnictwo w Rumunii.

"Da, da eu știu" (2002) ("Tak, tak, wiem") zawierająca nagrane już wcześneij kawałki(Zone Records)

Tracklist:
1. Da, da, eu ştiu! 
2. Lumina zilei 
3. Intro
4. Nu vor 
5. Neluminat 
6. Pe ape
7. Floare de Iris

"Mătase Albă" (2002) ("Biały jedwab") płyta z balladami
(Zone Records)

Tracklist:
1. Sonet de început ("Sonet rozpoczynąjcy")
2. Da, da, eu ştiu! ("Tak, tak, wiem!")
3. Nu mă uita! ("Nie patrz na mnie")
4. Marea ochilor tăi ("Morze twoich oczu")
5. De vină eşti tu! ("To twoja wina!")
6. Un cer pentru doi ("Pytanie dla dwojga")
7. Lumina zilei ("Światło dnia")
8. Corabia cu pânze ("Okręt")
9. Mătase albă ('Biały jedwab")
10. Noi ("My")
11. Domnul X ("Pan X")
12. O iubire fără de sfârşit ("Miłość bez końca")
13. Ia-ţi adio!
14. Lady in Black

"I.R.I.S. 4MOTION" (2003) 4- płytowy set box
(Zone Records)

"Maxima" (2005) album który pokrył się platyną
(Zone Records)

Tracklist:
1. Iris Maxima
2. Zi de zi
3. Vino pentru totdeauna
4. Ziua care va veni
5. Vals
6. Saray
7. Appassionata
8. Oglinda vieţii
9. Omul ce-mi aduce ploaia
10. După amiaza unui cântec
11. Nu te mai cred
12. Erată
13. Vals fără de sfârşit

"Cei Ce Vor Fi" (2007) ("Ci którzy nadejdą") podwójny album za sprzedaż którego zespół otrzymał złotą płytę
(Roton)

Tracklist:
vol I
1. Corabia cu pânze (Statek pod żaglami) feat Vlad Miriţă** i Nuţu Olteanu
2. Îngerii goi (Opuszczone anioły)
3. Într-o singură zi (W ciągu jednego dnia)
4. O iubire din cer (Miłość z nieba) feat Felicia Filip ***
5. De ce? (Dlaczego?) feat Tudor Chirilă ****
6. Dor stins (Wewnętrzny letarg)
7. Blues pentru tine (Blues dla ciebie) feat Mike Godoroja *****
8. Tu (Ty) feat Florin Chilian
9. Ne irosim (“We are Casting Away”)
10. O mie de întrebări (Tysiąc pytań) - feat Nicolae Covaci z Phoenixa
11. Descântec (Zaklęcie)
12. Ai îndoiala... (Masz wątpliwości...)

vol II
1. Salturi mortale  (Salto mortale) feat Corul Accustic
2. Tempora Vitae!
3. Da, da, da!... (Tak, tak, tak...) feat Adrian Artan Pleşca z zespołu Timpuri Noi
4. Evadare de cinci stele (“Five Stars Break Out”)
5. Recitativ - Stele în păr” Recytatyw- gwiazdy we włosach)
6. Stele în păr (Gwiazdy we włosach)
7. Tot zbor (Wciąż lecąc) feat Voodoo
8. Lasă-mi-te (Oddaj mi siebie) feat Paula Seling ******
9. Cântec infinit (Nieskończona pieśń)
10. Dorinţa (Życzenie)
11. Te vei schimba (Zmienisz się) 
12. Iris Aeterna
13. Lacrimi de rouă (Łzy rosy)
14. Epitaf - Floare de Iris feat. Abis i Maia Morgenstern *******
 Bonus tracks:
15. Zbor în doi” (Lot dwojga)
16. Iris - w wykonaniu grupy Trooper z albumu "Gloria- Iris Tribute"

"Integrala Iris" (2009) boxset zawierający 15 albumów

1. Iris  

2. Iris II  

3. Iris – Nu te opri  

4. Iris IV  

5. Iris 1993  

6. Luna plina  

7. Iris 20 de ani  

8. Mirage  

9. Iris 2000  

10. Athenaeum Live vol 1  

11. Athenaeum Live vol 2  

12. Matase alba  

13. 4 Motion  

14. Maxima  

15. Cei ce vor fi

"12 Porti" (2010) ("12 drzwi")
(Zone Records)

"Iris 35" (O Lume doar a lor - "Świat tylko ich") (2012) ostatnia płyta nagrana z Cristim Minculescu, album wydany z okazji 35- lecia istnienia grupy. Na koncert jubileuszowy została zaproszona Felicia Filip***

UFFFF sporo tego :p

Gdyby ktoś chciał się zapoznać z Iris, to polecam jednak stare płyty, nowe wydawnictwa właściwie nie wkalifikuja się na tego bloga bo popeliną się nie zajmujemy;)

Na koniec: jako że dyskografia bogata, to dziś kilka propozycji:

1. utwór z pierwszej płyty, jak już wspomniałam jeden z hymnów Iris, będący ukrytą krytyką władzy : "Trenul Fără Naş" ("Pociąg bez konduktora")

Słowa: (tłumaczenie miejscami dość koślawe, wybaczcie;)

Urcam intr-un tren - wsiadamy do pociągu
Trenul asta-i trenul nostru bun - to nasz dobry pociąg
Ce vreti, zice el – czego chcecie pyta on
N-avem nasule bilet, ti-o spun ! A my na to, nie mamy biletu!

Drumul vesnic ne e rostul – wieczna droga jest naszym celem,
Treaca zile treaca ani – choćby mijały dni mijały lata
Asta este trenul nostru – to jest nasz pociąg
Trenul celor fara bani! - nasz pociąg za który nie płacimy!

Din gari vin mereu- przyjeżdzają z dworców
De cei tineri care au de mers- dlaczego młodzi muszą jechać
Spre-acel ideal – ku temu ideałowi
Ce din inima nu ni s-a sters- wciąż żywemu w naszych sercach

Hei, hei, naşule – hej hej konduktorze
Da-te dumneata-ntr-o halta jos- może ty powinienieś wysiąść
Noi vrem liber trenu – my chcemy wolnego pociągu
Trenul nostru e un tren frumos…- bo piękny jest nasz pociąg

2. Iris "Speraţa" ("Nadzieja") piosenka z  "Iris 20 de ani"

3. I coś nowszego, piosenka tytułowa z rózowej płyty "Mirage" z końca lat 90, słychać echa progresji. 

Youtube oferuje także film dokumentalny o zespole zrealizowany przez telewizję rumuńską, niestety tylko dla rumuńskojęzycznych. TU

KONIEC!
Namęczyłam się nad tym wpisem UFFF :D

Ukłony:)

* ciekawostka:
Iris za koncert dostaje między 5.000 i 8.000 € sam Cristi z tego miał około 1500- 2500 €.
(źródło)

**Vlad Miriţă - piosenkarz i śpiewak operowy, reprezentował Rumunię na Eurowizji w 2008 roku

*** Felicia Filip - słynna rumuńska sopranistka

****Tudor Chirilă - rumuński piosenkarz, aktor i kompozytor, był wokalista grupy Vama Veche, aktualnie śpiewający w zespole Vama.

***** Mike Godoroja - wokalista jazzowy z Bukaresztu

******Paula Seling - rumuńska bardzo popularna piosenkarka, kompozytorka i DJ radiowy

******* Maia Morgenstern -  wybitna rumuńska aktorka filmowa i teatralna, zagrała min. rolę Marii w "Pasji" Gibsona